ماموگرافی یک ابزار ضروری غربالگری و تشخیص سرطان سینه است. با استفاده از اشعه ایکس با دوز پایین، پزشکان می‌توانند نواحی یا بافت‌های غیرطبیعی  در سینه شما را تشخیص دهند که می‌تواند به تشخیص سرطان قبل از بروز علائم کمک کند.

البته بافتهاي غير طبيعي پستان در بسياري اوقات غير سرطاني يا خوش خيم هستند .

ماموگرافی نقش کلیدی در غربالگری سرطان سینه دارد. پزشکان به وسیله آن می توانند سرطان سینه را قبل از ایجاد علائم و نشانه ها تشخیص دهند. تحقیقات نشان داده است که ماموگرافی خطر مرگ ناشی از سرطان سینه را کاهش می دهد.

ماموگرافی متداول تصاویری دو بعدی از سینه ایجاد می کند.

نوع ديگري از ماموگرافی به نام ماموگرافی سه بعدی (توموسنتز سینه) تصاویر سه بعدی از پستان ایجاد می کند.

بسیاری از مراکز پزشکی علاوه بر ماموگرافی دو بعدی برای غربالگری سرطان سینه، ماموگرافی سه بعدی را نیز ارائه می دهند.

انواع مختلف ماموگرافی دیجیتال

به طور کلی دو نوع اصلی ماموگرافی وجود دارد:

ماموگرافی دیجیتال به صورت دو بعدی

ماموگرافی دیجیتال به صورت سه بعدی (توموسنتز دیجیتال سینه).

 

ماموگرافی دیجیتال

در ایالات متحده، ماموگرافی دیجیتال جایگزین ماموگرافی معمولی (فیلم) شده است که به عنوان ماموگرافی آنالوگ نیز شناخته می شود. ماموگرافی دیجیتال و معمولی هر دو از اشعه ایکس برای تولید تصویری از سینه استفاده می کنند.

 

تقاوت ماموگرافی آنالوگ با دیجیتال :

تفاوت این است که تصویر به طور مستقیم روی فیلم در ماموگرافی معمولی ذخیره می شود، در حالی که ماموگرافی دیجیتال یک تصویر الکترونیکی را ارائه می دهد که به عنوان یک فایل کامپیوتری ذخیره می شود. ماموگرافی دیجیتال به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اجازه می دهد تا فایل را به صورت الکترونیکی ذخیره کنند و به راحتی تصاویر را ارزیابی و به اشتراک بگذارند.ماموگرافی دیجیتال معمولاً شامل حداقل دو عکس از هر پستان است که در زوایای مختلف گرفته می شود . معمولاً از بالا به پایین و از یک طرف به سمت دیگر و یک نمای دو بعدي  ارائه می دهد.

برخي از مراکز تصويربرداري در ايران هنوز داراي سيستم هاي ماموگرافي هاي انالوگ و يا نسل اول ماموگرافي هاي ديجيتال ( CR ) که در ان از کاست استفاده ميشود هستند .  راديولوژي گلستان مفتخر است که از نسلهاي پيشرفته ماموگرافي ديجيتال ( DR ) که در ان از فلت پنل استفاده ميشود و تصاوير توسط work station  هاي مخصوص ماموگرافي  تفسير ميگردد استفاده مينمايد .

 

ماموگرافی سه بعدی

ماموگرافی سه بعدی که با نام توموسنتز دیجیتال پستان (DBT) نیز شناخته می‌شود، نوع جدیدی از ماموگرافی است که در آن هر سینه یک بار فشرده می‌شود ، دستگاه در یک قوس روی پستان شما حرکت می‌کند و چندین عکس اشعه ایکس با دوز پایین می‌گیرد. سپس یک کامپیوتر تصاویر را کنار هم قرار می دهد، که به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اجازه می دهد بافت های سینه شما را به وضوح در سه بعد ببینند.

بسیاری از مطالعات نشان داده اند که ماموگرافی سه بعدی تشخیص سرطان از جمله سرطان های درجه پایین را افزایش می دهد و میزان ماموگرافی مثبت کاذب را کاهش می دهد. با توجه به این مزایا، ماموگرافی سه بعدی برای ماموگرافی غربالگری و تشخیصی به سرعت در حال تبدیل شدن به  جايگزيني  برای ماموگرافی دو بعدی است.

آمادگی برای ماموگرافی:

 

1. آزمایش را برای زمانی برنامه ریزی کنید که سینه های شما کمترین حساسیت را داشته باشد. اگر قاعدگی دارید، معمولاً در طول هفته بعد از قاعدگی زمان خوبی است.
2. تصاویر ماموگرافی قبلی یا سی دی ماموگرافی خود را همراه داشته باشید.
3. قبل از ماموگرافی از استفاده از دئودورانت ها، ضد تعریق ها، پودرها، لوسیون ها، کرم ها یا عطرها در زیر بغل یا روی سینه خودداری کنید. ذرات فلزی موجود در پودرها و دئودورانت ها می توانند در ماموگرافی شما قابل مشاهده باشند و باعث سردرگمی پزشک شوند.

ماموگرافی چگونه کار می کند؟

دستگاه ماموگرافی از اشعه ایکس استفاده می کند و فقط برای بررسی بافت سینه طراحی شده است. ميزان اشعه ايکس توليد شده در اين دستگاه نسبت به اشعه ایکس توليد شده در دستگاه هاي راديولوژي که براي بررسي مثلا استخوانها يا ساير نواحي بدن استفاده ميشود بسيار کمتر است

در طول ماموگرافی، سینه خود را روی یک صفحه تکیه گاه متصل به دستگاه اشعه ایکس قرار می دهید. سپس یک تکنسین سینه شما را با یک صفحه موازی به نام پدل ( paddle  )  فشار می دهد. دستگاه اشعه ایکس تولید می کند اين اشعه پس از عبور از بافت پستان به يک اشکار ساز برخورد ميکند .  آشکارساز سیگنال های الکترونیکی را به کامپیوتر ارسال می کند تا یک تصویر دیجیتالی تشکیل دهد. به این تصاویر ماموگرافی می گویند.

فشار روی سینه مضر نیست، اما می تواند باعث درجاتي از درد شود. اگر درد بیش از حد شد، به تیم مراقبت های بهداشتی خود اطلاع دهید. سینه شما باید فشرده شود تا ضخامت آن یکنواخت شود و اجازه دهد اشعه ایکس به بافت پستان نفوذ کند. فشار همچنین سینه شما را ثابت نگه می دارد تا تارشدگي تصوير ناشی از حرکت را کاهش دهد و دوز تابش مورد نیاز را به حداقل می رساند. در طول مواجهه کوتاه با اشعه ایکس، از شما خواسته می شود که ثابت بایستید و نفس خود را حبس کنید.

پس از تهیه تصاویر از هر دو سینه، ممکن است از شما خواسته شود تا زمانی که تیم مراقبت کیفیت تصاویر را بررسی می کند، صبر کنید. اگر نماها به دلایل فنی ناکافی باشند، ممکن است مجبور شوید بخشی از آزمون را تکرار کنید. کل روش معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد. پس از آن، می توانید لباس خود را بپوشید و فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید.

جواب ماموگرافی

احتمالاً در عرض چند روز نتایج ماموگرافی خود را دریافت خواهید کرد، اگرچه ممکن است متفاوت باشد. رادیولوژیست ماموگرافي شما را بررسي ميکند و سپس نتایج را برای شما و پزشک ارسال می کند.

سیستم گزارش دهي و تحليل داده تصویربرداری پستان (BI-RADS)

رادیولوژیست‌ها و پزشکان از یک سیستم استاندارد در گزارش‌های پزشکی برای توصیف غربالگری و یافته‌های ماموگرافی تشخیصی به نام سیستم گزارش‌دهی و تحليل داده تصویربرداری پستان (BI-RADS) استفاده می‌کنند. این سیستم نتایج را به دسته های شماره زیر تقسیم می کند:

ناقص (BI-RADS 0)

این نتیجه به این معنی است که رادیولوژیست ممکن است ناحیه غیر طبیعی احتمالی را دیده باشد، اما برای ارزیابی آن به تصاویر تخصصی مانند ماموگرافی تشخیصی یا سونوگرافی نیاز دارد. همچنین ممکن است به این معنا باشد که رادیولوژیست می‌خواهد جدیدترین ماموگرافی شما را با ماموگرافی‌های قدیمی‌تر مقایسه کند تا ببیند آیا در طول زمان تغییراتی در ناحیه ایجاد شده است یا خیر.

 

منفی (BI-RADS 1)

این نتیجه به این معنی است که رادیولوژیست یک ناهنجاری قابل توجه برای گزارش پیدا نکرده است. سینه(های) شما هیچ توده، ساختار تغییر داده شده یا کلسیفیکاسیون مشکوک ندارد. در این مورد منفی به این معنی است که هیچ ناحیه یا یافته غیر طبیعی وجود ندارد.

 

یافته های خوش خیم (غیر سرطانی) (BI-RADS 2)

این نتیجه به این معنی است که رادیولوژیست یک ساختار خوش خیم (غیر سرطانی) در سینه شما پیدا کرده است، مانند کلسیفیکاسیون خوش خیم، کیست، غدد لنفاوی یا فیبروآدنوم. رادیولوژیست این یافته را برای کمک به مقایسه آن با ماموگرافی های آینده ثبت می کند.

 

یافته احتمالاً خوش خیم (BI-RADS 3)

این نتیجه فقط پس از ماموگرافی تشخیصی داده می شود. یافته های این دسته بیشتر از ۹۸ درصد شانس خوش خیم بودن (غیر سرطانی) دارند. اما از آنجایی که خوش خیم بودن آن ثابت نشده است، رادیولوژیست می خواهد آن را تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود در طول زمان تغییر نمی کند. احتمالاً در شش ماه دیگر به ماموگرافی دیگر نیاز خواهید داشت.

 

ناهنجاری مشکوک (BI-RADS 4)

این نتیجه فقط پس از ماموگرافی تشخیصی داده می شود. این بدان معناست که یافته‌ها ممکن است سرطان باشد، اما رادیولوژیست برای اطلاعات بیشتر بیوپسی پستان را توصیه می‌کند. یافته‌های این دسته می‌تواند طیف گسترده‌ای از سطوح سوء ظن داشته باشد و گاهی اوقات به دسته‌های دیگری تقسیم می‌شود، از جمله:

۴A: احتمال سرطان کم

۴B: احتمال متوسط ​​سرطان

۴C: احتمال بالا بودن سرطان

 

بسیار نشان دهنده بدخیمی (BI-RADS 5)

این نتیجه فقط پس از ماموگرافی تشخیصی داده می شود. اصطلاح “بدخیم” به وجود سلول های سرطانی اشاره دارد. این نتیجه به این معنی است که یافته ها شبیه سرطان هستند و حداقل ۹۵ درصد احتمال سرطان دارند. رادیولوژیست اکیدا بیوپسی پستان را توصیه می کند.

 

بدخیمی شناخته شده اثبات شده با بیوپسی (BI-RADS 6)

رادیولوژیست ها از این نتیجه فقط برای یافته های ماموگرافی استفاده می کنند که قبلاً با بیوپسی به عنوان سرطان تشخیص داده شده است. پزشکان از ماموگرافی به این روش استفاده می کنند تا ببینند سرطان چقدر به درمان پاسخ می دهد.