فلوروسکوپی نوعی از روش تصویربرداری با اشعه ایکس است که حرکت اندام ها، بافت ها یا سایر ساختارهای داخلی را در زمان حال نشان می دهد. روش فلوروسکوپی مانند یک ویدیو است . فلوروسکوپی به پزشکان اجازه می‌دهد تا عملکرد اندام‌ها یا ساختارها مانند ضربان قلب، عملکرد ریه‌ها یا حرکت روده‌ها را در حال حرکت غذا مشاهده کنند. این روش می تواند به پزشک شما کمک کند تا شرایط مختلف را ارزیابی و بیماری را تشخیص دهد.

پزشکان می توانند از فلوروسکوپی برای مشاهده چندین سیستم بدن در زمان حال استفاده کنند، از جمله:

سیستم قلبی عروقی.

دستگاه گوارش.

سیستم ادراری.

سیستم اسکلتی عضلانی.

سیستم های تولید مثل.

 

موارد استفاده فلوروسکوپی

پزشکان از فلوروسکوپی برای اهداف تشخیصی و راهنمایی بصری در طی برخی از روش ها (به عنوان راهنمایی مداخله ای) استفاده می کنند.

فلوروسکوپی تشخیصی :

پزشکان از فلوروسکوپی برای قسمت های مختلف بدن شما برای تشخیص چندین بیماری استفاده می کنند، از جمله:

بلع باریم (باریوم سوالو و باریوم میل): بلع باریم یک آزمایش تصویربرداری فلوروسکوپی است که مشکلات موجود در دستگاه گوارش فوقانی (GI) را که شامل دهان، پشت گلو، مری، معده و قسمت اول روده کوچک می‌شود، بررسی می‌کند. این آزمایش شامل نوشیدن مایعی با طعم گچ است که حاوی باریم است، ماده ای بی خطر که باعث می شود قسمت هایی از بدن شما در تصویربرداری با اشعه ایکس واضح تر نشان داده شوند. این آزمایشات می تواند به تشخیص اختلالات مری، زخم، فتق هیاتال، GERD (بیماری ریفلاکس معده به مری)، مشکلات ساختاری در دستگاه گوارش و تومورها کمک کند.

تنقیه باریمی(باریوم انما) : تنقیه باریم که به آن رادیوگرافی دستگاه گوارش تحتانی نیز گفته می شود، یک آزمایش تصویربرداری فلوروسکوپی است که مشکلات روده بزرگ و راست روده (بخش هایی از روده بزرگ) را بررسی می کند. یک مایع بی خطر حاوی باریم را از طریق لوله ای که وارد مقعد می شود وارد بدن می کنند این مایع داخل روده بزرگ را می پوشاند و طرح کلی خود را در تصویربرداری با اشعه ایکس به وضوح نشان می دهد. این آزمایش می تواند به تشخیص بیماری التهابی روده (بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو)، دیورتیکولوز، سرطان روده بزرگ، پولیپ و ولولوس کولون (پیچ خوردگی غیر طبیعی روده) کمک کند.

آنژیوگرافی: آنژیوگرافی یا آنژیو از فلوروسکوپی برای شناسایی و تشخیص تنگی یا انسداد عروق در بدن استفاده می کند.

سیستوگرافی: سیستوگرافی یک آزمایش تصویربرداری است که می تواند از فلوروسکوپی برای کمک به تشخیص مشکلات مثانه استفاده کند. در طول سیستوگرافی،ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یک لوله نازک به نام کاتتر ادراری را وارد مجرای ادرار می کند و رنگ کنتراست را به مثانه تزریق می کند. این رنگ به قسمت هایی از مثانه کمک می کند تا در تصویربرداری با اشعه ایکس واضح تر نشان داده شوند. این آزمایش می‌تواند کمک کند تا تخلیه مثانه در حین ادرار کردن را پزشک بررسی کند. این سیستوگرافی تخلیه ادرار نیز نامیده می شود.

میلوگرافی: میلوگرافی از فلوروسکوپی و تزریق ماده حاجب برای ارزیابی نخاع، ریشه های عصبی و پوشش نخاعی (مننژ) استفاده می کند. این به ویژه برای ارزیابی ستون فقرات پس از جراحی و برای ارزیابی مشکلات دیسک در افرادی که نمی توانند آزمایش MRI انجام دهند مفید است.

هیستروسالپنگوگرام: در این روش، یک ارائه دهنده از فلوروسکوپی برای ارائه تصاویری از اندام های تناسلی زنانه استفاده می کند. می تواند به تشخیص برخی از علل ناباروری کمک کند.

فلوروسکوپی به عنوان راهنمای بصری

کاتتریزاسیون قلبی: در این روش، فلوروسکوپی جریان خون را در شریان ها نشان می دهد. می تواند به راهنمایی بصری پزشکان در انجام آنژیوپلاستی کمک کند.

قرار دادن و هدایت کاتتر: فلوروسکوپی می تواند به اطمینان از قرار دادن مناسب کاتترها، که لوله های نازک و توخالی هستند کمک کند تا مایعات به بدن شما وارد شود یا مایعات از بدن شما تخلیه شود. ارائه دهندگان می توانند کاتترها را از طریق مجرای ادرار، رگ های خونی و مجاری صفراوی قرار دهند.

قرار دادن استنت: فلوروسکوپی می تواند به اطمینان از قرار دادن مناسب استنت ها کمک کند،که  دستگاه هایی هستند که به باز کردن عروق خونی تنگ یا مسدود شده کمک می کنند.

جراحی ارتوپدی: جراح ممکن است از فلوروسکوپی برای کمک به هدایت روش های ارتوپدی مانند تعویض مفصل و ترمیم شکستگی (استخوان شکسته) استفاده کند.

 

نحوه انجام فلوروسکوپی

بسته به نوع روش، فلوروسکوپی ممکن است در یک مرکز رادیولوژی سرپایی یا به عنوان بخشی از بستری شما در بیمارستان انجام شود. این روش ممکن است شامل برخی یا اکثر مراحل زیر باشد:

ممکن است لازم باشد هر گونه جواهرات، وسایل متحرک در دهان عینک و اشیاء فلزی را که ممکن است در این روش تداخل ایجاد کند، بردارید.

ممکن است لازم باشد لباس خود را در بیاورید. اگر چنین است، لباس بیمارستان به شما داده می شود.

بسته به نوع فلوروسکوپی ممکن است به شما یک محافظ سربی یا پیش بند داده شود تا روی ناحیه لگن یا قسمت دیگری از بدن خود بپوشید.پیش بند از تشعشعات غیر ضروری محافظت می کند.

برای برخی روش‌ها، ممکن است از شما خواسته شود که مایعی حاوی رنگ کنتراست بنوشید. رنگ کنتراست ماده‌ای است که باعث می‌شود قسمت‌هایی از بدن شما با اشعه ایکس واضح‌تر نشان داده شوند.

اگر از شما خواسته نشود که مایعی رنگی بنوشید، ممکن است رنگ را از طریق یک رگ داخل وریدی (IV) تزریق یا از طریق  تنقیه وارد بدن شود.

شما روی یک میز قرار خواهید گرفت. بسته به نوع عمل، ممکن است از شما خواسته شود که بدن خود را در موقعیت های مختلف حرکت دهید یا قسمت خاصی از بدن را حرکت دهید. همچنین ممکن است از شما خواسته شود که نفس خود را برای مدت کوتاهی حبس کنید.

اگر روش شما شامل گرفتن کاتتر باشد، ارائه دهنده شما یک سوزن را در قسمت مناسب بدن وارد می کند. این محل ممکن است کشاله ران، آرنج یا محل دیگری باشد.

ارائه دهنده شما از یک اسکنر مخصوص اشعه ایکس برای ساخت تصاویر فلوروسکوپی استفاده می کند. متخصصان می توانند آنها را روی صفحه کامپیوتر مشاهده کنند.

اگر کاتتر گذاشته شده باشد، متخصص آن را خارج خواهد کرد.

در برخی از روش‌ها، مانند آنهایی که شامل تزریق در مفصل یا شریان است، ممکن است ابتدا داروی ضد درد و یا دارویی برای آرام کردن شما تجویز شود. برای روش هایی که از فلوروسکوپی به عنوان راهنمای تصویربرداری در حین جراحی یا قرار دادن استنت استفاده می کنند، ممکن است از بیهوشی عمومی برای آرام کردن شما نیز استفاده شود.

 

خطرات فلوروسکوپی چیست؟

فلوروسکوپی برخی از خطرات مشابه سایر روش های اشعه ایکس را به دلیل قرار گرفتن در معرض تابش دارد. به همین دلیل، اگر باردار هستید یا فکر می کنید باردار باشید، نباید عمل فلوروسکوپی انجام دهید. اشعه می تواند برای جنین در حال رشد مضر باشد.

در صورت استفاده مناسب، فلوروسکوپی برای اهداف تشخیصی منجر به سطوح بسیار پایین قرار گرفتن در معرض تابش می شود.

هنگامی که متخصص از فلوروسکوپی برای برخی از روش های تهاجمی یا جراحی استفاده می کنند، ممکن است منجر به سطوح بیشتری از قرار گرفتن در معرض اشعه شود. خطرات مربوط به تشعشع مرتبط با فلوروسکوپی برای این اهداف عبارتند از:

صدمات ناشی از تشعشع به پوست و بافت های زیرین شما (“سوختگی”)، که مدت کوتاهی پس از قرار گرفتن در معرض اشعه رخ می دهد.

سرطان های ناشی از تشعشع، که ممکن است در مراحل بعدی زندگی رخ دهند.

احتمال تجربه این عوارض جانبی بسیار کم است. اگر این روش از نظر پزشکی ضروری باشد، مزایای این روش بر خطرات احتمالی تشعشع بیشتر است.

اگر رنگ کنتراست بخشی از روش فلوروسکوپی شما باشد، خطر کمی برای واکنش آلرژیک وجود دارد. اگر آلرژی دارید یا تا به حال نسبت به مواد حاجب واکنش نشان داده اید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

 

تفسیر نتایج  فلوروسکوپی

نتایج شما به نوع روشی که انجام داده اید بستگی دارد. چندین بیماری و اختلال را می توان با فلوروسکوپی تشخیص داد. پزشک ممکن است نیاز داشته باشد نتایج شما را برای یک متخصص بفرستد یا آزمایش‌های بیشتری را برای کمک به تشخیص انجام دهد.

اگر در مورد نتایج خود سؤالی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. برای درک نتایج روش فلوروسکوپی، پزشک ممکن است علائم، سابقه پزشکی و نتایج سایر آزمایش‌ها را نیز در نظر بگیرد.