سونوگرافی کبد می تواند اطلاعات زیادی در مورد کبد نشان دهد. پزشکان ممکن است سونوگرافی کبد را برای غربالگری بیماری های کبدی یا بررسی نحوه عملکرد درمان تجویز کنند. گاهی اوقات سونوگرافی برای تشخیص یا رد کردن  این موارد به تنهایی کافی است اما در مواقع دیگر، ممکن است منجر به آزمایشات دیگری شود.

سونوگرافی کبد یک آزمایش غیر تهاجمی است که با کمک امواج فرا صوتی که به سمت اندام های داخلی بدن فرستاده میشود تصاویری از کبد و عروق خونی ایجاد می کند. سونوگرافی کبد می تواند به تشخیص بیماری های مختلفی که بر کبد تأثیر می گذارد، مانند کبد چرب و سنگ کیسه صفرا کمک کند.

سونوگرافی کبد بی خطر است و معمولاً سریع انجام میشود و وقت زیادی نمی گیرد. با این حال، برخی از افراد ممکن است در مورد انجام سونوگرافی کبد به دلیل نگرانی در مورد آنچه ممکن است این آزمایش نشان دهد، احساس اضطراب کنند.

 

دلایل انجام سونوگرافی کبد

اگر علائم بیماری کبدی دارید ،یا درد شکم ،بزرگی و تورم شکم به صورت غیر عادی یا اگر نتایج دیگر آزمایش ها نشان دهنده بیماری کبدی (مانند آزمایش خون) باشد، ممکن است پزشک سونوگرافی کبد را تجویز کند. سونوگرافی یک راه سریع و آسان برای پزشکان برای بررسی این یافته ها را ارائه می دهد. اگر قبلاً بیماری کبدی برای شما تشخیص داده شده است، ممکن است پزشک شما یک سونوگرافی کبد را برای بررسی وضعیت کبد شما ثبت کند.

 

آیا سونوگرافی می تواند مشکلات کبد را نشان دهد؟

سونوگرافی کبد می تواند نشانه هایی از اشباع چربی در کبد (بیماری استئاتوز کبد)، التهاب و تورم (هپاتیت) و بافت اسکار (فیبروز یا سیروز) را نشان دهد. این سه مورد اصلی ترین بیماری های مزمن کبدی هستند. سونوگرافی همچنین ممکن است ضایعات کبدی و نقاط غیر طبیعی روی کبد را نشان دهد. انواع خاصی از سونوگرافی کبد می تواند جریان خون در کبد یا سفت بودن بافت های آن را نیز ارزیابی کند.

سونوگرافی کبد می تواند در تشخیص بسیاری از بیماری های کبدی مفید باشد :

 بیماری های مزمن کبدی:

هپاتیت

استئاتوز

سیروز

ضایعات کبدی:

کیست های کبدی

همانژیوم کبد

سرطان کبد

شرایط عروقی کبد:

ایسکمی

سندرم Budd-Chiari(ورید کبدی توسط یک لخته باریک یا مسدود میشود)

فشار خون پورتال

سایر شرایطی که بر سیستم صفراوی شما تأثیر می گذارد:

آسیت(تجمع مایع در حفره شکمی)

کوله سیستیت (التهاب ناگهانی کیسه صفرا)

کلدوکولیتیازیس(سنگ کیسه صفرا)

 

امادگی برای اسکن کبد

سونوگرافی کبد نیازی به آماده سازی خاصی ندارد. از آنجایی که روشی کم خطر و غیرتهاجمی است فرد نیازی به داروهای مسکن یا بیهوشی ندارد. با این حال، ممکن است از شخص خواسته شود که قبل ازسونوگرافی  ، به ویژه کیسه صفرا و کبد، ناشتا باشد که به این دلیل است که می تواند باعث تورم کیسه صفرا شود و دیدن آن را آسان تر کند.

 

انواع مختلف سونوگرافی کبد

پزشکان ممکن است سونوگرافی کبد را با تکنیک های دیگر ترکیب کنند تا تصویر دقیق تری به دست آورند و مشکلات احتمالی را تشخیص دهند. برخی از انواع رایج  سونوگرافی کبد عبارتند از:

تصویربرداری داپلر:  سونوگرافی داپلر یک روش غیر تهاجمی (بدون سوزن و تزریق) است که برای تخمین جریان خون از رگ‌های خونی به کار می‌رود.. این روش می تواند به ویژه برای تشخیص رشد و ضایعات روی کبد و تشخیص سرطان کبد مفید باشد.

الاستوگرافی: تکنیکی است برای مشاهده میزان سفت شدن بافت کبد که می تواند نشانه سیروز یا مشکلات دیگری باشد.

تکنیک های ترکیبی: پزشک ممکن است تکنیک هایی مانند انجام سونوگرافی و اسکن MRI را ترکیب کند.

 

نحوه انجام سونوگرافی کبد

سونوگرافی کبد نیاز به دسترسی به شکم فرد دارد. ممکن است لباس بیمارستانی بپوشید یا فقط پیراهن خود را بالا ببرید.  در طول انجام سونوگرافی، فرد روی یک میز مرتفع دراز می کشد و متخصص سونوگراف یک مبدل را روی شکم می مالد. مبدل یک دستگاه کوچک دستی است که شبیه یک گرز است.  مبدل تصاویر را به کامپیوتر می فرستد. ممکن است خود شخص هم بتواند تصاویر را همزمان ببیند  متخصص سونوگرافی ممکن است کیسه صفرا را نیز در طول اسکن بررسی کند. هر دو اندام در قسمت سمت راست بالای معده و در نزدیکی دنده ها قرار دارند.

برخی از افراد ممکن است در طول آزمایش احساس فشار کنند یا نسبت به نتایج آن احساس اضطراب کنند. با این حال، سونوگرافی کبد به شما آسیب نمیرساند. ممکن است از ژل سرد استفاده شود که می تواند مقداری آزار دهنده باشد .

سونوگرافی معمولا فقط چند دقیقه طول می کشد.

بعد از سونوگرافی کبد نیازی به زمان بهبودی ندارید. فرد می تواند بعد از سونوگرافی غذا بخورد، بنوشد، رانندگی کند و به محل کار یا خانه بازگردد.

 

آیا سونوگرافی کبد خطرات یا عوارض جانبی دارد؟

سونوگرافی کبد هیچ عارضه ای ندارد. تنها مشکل این می تواند باشد که درست انجام نشود چون روشی است که به تخصص و مهارت و تجربه مسئول انجام آن نیز بستگی دارد . از آنجایی که سونوگرافی کبد معمولاً اولین آزمایشی است که پزشک شما برای غربالگری مشکلات کبدی از آن استفاده می کند، لازم نیست خیلی نگران خطر کوچک نتایج نادرست یا دقت ناکافی در انجام آن باشید.

 

تفسیر نتایج اسکن کبد

نتایج سونوگرافی کبد طبیعی در مقابل غیر طبیعی

یک کبد طبیعی در سونوگرافی اندازه، شکل و رنگ مورد انتظار مشخصی دارد (سایه خاکستری). رادیولوژیست می تواند اندازه و سایه را با سایر اندام های مجاور اندازه گیری کند تا آنها را با هم مقایسه کند. سطح باید صاف و نرم باشد، گلوله شده یا درشت نباشد. برجستگی ها یا نقاط روی سطح  کبد ممکن است نشان دهنده کیست یا توده های جامد باشد. رادیولوژیست همچنین ممکن است به دنبال عروق خونی یا مجاری صفراوی بزرگ (گشاد شده) باشد.

بزرگ شدن یا کوچک شدن کبد نشان دهنده بیماری کبدی است. سطح توده ای نشان دهنده جای زخم (سیروز) یا تومور است. برخی از ضایعات طبیعی هستند، اما نباید خیلی زیاد باشند. روشنی یا تیرگی رنگ بافت کبد نیز مهم است برای مثال بیماری کبد چرب ممکن است آن را روشن تر کند، در حالی که التهاب ممکن است آن را متراکم تر و تیره تر کند. گزارش سونوگرافی شما آنچه را که رادیولوژیست شما می بیند توضیح می دهد.