سونوگرافی شفافیت پشت گردن (NT) یک سونوگرافی اختیاری است که در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود. این آزمایش به تعیین خطر ابتلای جنین به بیماری‌های مادرزادی مانند سندرم داون کمک می‌کند. این آزمایش در ترکیب با سایر غربالگری‌های سه ماهه اول، در تشخیص بیماری‌ها بسیار دقیق است. شفافیت پشت گردن، فضای زیرپوستی پر از مایع طبیعی است که در اواخر سه ماهه اول و اوایل سه ماهه دوم (۱۱ هفته و ۳ روز تا ۱۳ هفته و ۶ روز) در پشت گردن جنین دیده می‌شود.

 

nuchal translucency چیست؟

شفافیت پشت گردن (NT) نوعی سونوگرافی است که میزان مایع پشت گردن جنین را در سه ماهه اول بارداری اندازه‌گیری می‌کند. مقدار کمی مایع طبیعی است و اندازه‌گیری مقدار مایع می‌تواند به محاسبه احتمال وجود یک گونه کروموزومی یا ژنتیکی در جنین کمک کند. سونوگرافی NT یک آزمایش غربالگری است – بیماری را تشخیص نمی‌دهد. به پزشک شما کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا جنین در معرض خطر است و آیا آزمایش‌های بیشتری باید انجام شود یا خیر.  اسکن شفافیت پشت گردن، فضایی در پشت گردن جنین به نام چین پشت گردن را بررسی می‌کند. همه جنین‌ها در پشت گردن خود مایع دارند. ارائه دهندگان خدمات درمانی دریافته‌اند که وقتی جنین دارای بیماری‌های کروموزومی یا ژنتیکی است، مایع بیشتری در پایه گردن او جمع می‌شود. مایع بیشتر در این ناحیه می‌تواند نشان دهنده ابتلای جنین به بیماری‌هایی مانند سندرم داون (تریزومی ۲۱)، سندرم پاتو (تریزومی ۱۳) یا سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸) باشد. اندازه‌گیری NT بالاتر همچنین ممکن است نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مادرزادی قلب باشد. نتایج اسکن NT می‌تواند تعیین کند که آیا جنین احتمالاً به این بیماری‌ها مبتلا است یا خیر. در زمان شفافیت پشت گردن، سونوگرافی همچنین برخی از ساختارهای آناتومیکی اساسی در جنین در حال رشد را غربالگری می‌کند. سایر ناهنجاری‌های شناسایی شده در زمان NT ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی یا ساختاری را افزایش دهد.

 

آسیب شناسی

تصور می‌شود افزایش شفافیت پشت گردن با گشاد شدن مجاری لنفاوی مرتبط باشد و نشانه غیر اختصاصی ناهنجاری عمومی‌تر جنین در نظر گرفته می‌شود. اندازه‌گیری شفافیت پشت گردن نیاز به ارزیابی خاص و استاندارد و توجه دقیق به تکنیک ها دارد.

ارتباط‌ این موضوع با بیماری ها

میزان شفافیت پشت گردن می‌تواند با تعدادی از ناهنجاری‌ها مرتبط باشد، از جمله:

آنیوپلوئیدی

تریزومی‌ها (از جمله سندرم داون)

سندرم ترنر

نقص‌ها و سندرم‌های ساختاری غیر آنیوپلوئیدی

بیماری مادرزادی قلب

سندرم نونان: تنها بیماری مولکولی ژنتیکی با ارتباط واضح با افزایش شفافیت پشت گردن

فتق مادرزادی دیافراگم

امفالوسل

دیسپلازی‌های اسکلتی

سندرم اسمیت-لملی-اوپیتز

سقط جنین یا مرگ جنین

عفونت‌های داخل رحمی

 

چه زمانی سونوگرافی NT انجام می‌شود؟

پزشک اسکن NT را بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری یا زمانی که جنین بین ۴۵ تا ۸۴ میلی‌متر از فرق سر تا کفل (پایین تنه) قرار دارد، انجام می‌دهد. دلیل این امر این است که مایع پشت گردن جنین پس از هفته ۱۴ بارداری تمایل به جذب مجدد توسط بدن دارد. این امر اندازه‌گیری آن را در اواخر بارداری دشوارتر می‌کند. آزمایش‌های NT اغلب به عنوان بخشی از آزمایش غربالگری سه ماهه اول انجام می‌شوند.

 

نحوه انجام سونوگرافی NT

ارائه‌دهنده خدمات درمانی از سونوگرافی شکمی (یا گاهی اوقات، سونوگرافی واژینال) برای آزمایش شفافیت پشت گردن استفاده می‌کند. ابتدا، ژل سونوگرافی را روی شکم شما پخش می‌کنند. سپس، یک مبدل (یک میله دستی) را روی شکم شما حرکت می‌دهند. تصاویر جنین روی صفحه نمایش داده می‌شود. اندازه‌گیری‌هایی از فضای پر از مایع پشت گردن جنین انجام می‌شود. مساحت مایع بر حسب میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود.

نتایج اسکن NT معمولاً به تنهایی محاسبه نمی‌شوند. پزشک معمولاً یافته‌های تمام غربالگری‌های سه ماهه اول شما را ترکیب می‌کند تا خطر کلی ابتلای جنین به یک بیماری مادرزادی را محاسبه کند. در بیشتر موارد، برای بهبود دقت غربالگری، آزمایش خون همراه با اسکن NT  پیشنهاد می‌شود. اگر آزمایش خون انجام نشود، سن شما و استخوان بینی جنین نیز می‌توانند از عوامل خطر باشند.

لازم به ذکر است که پزشک بر اساس اسکن NT بیماری را تشخیص نمی‌دهد. اسکن‌های NT غربالگری هستند و فقط برای تعیین احتمال ابتلا به یک بیماری انجام می‌شوند. اگر NT افزایش یافته باشد، پزشک یا مشاور ژنتیک شما گزینه‌های آزمایش اضافی، از جمله نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) را در نظر خواهند گرفت. بسیاری از اوقات، افزایش NT مربوط به یک بیماری کروموزومی یا ژنتیکی نیست، بنابراین همیشه آزمایش‌های اضافی توصیه می‌شود.

 

آزمایش شفافیت پشت گردن چقدر دقیق است؟

غربالگری‌های NT به تنهایی می‌توانند حدود ۷۰٪ از موارد تریزومی ۲۱ یا سندرم داون را تشخیص دهند. بسیاری از ارائه دهندگان خدمات درمانی، سونوگرافی NT معمولی را با غربالگری خون ترکیب می‌کنند. دقت پیش‌بینی شرایط در صورت ترکیب با آزمایش‌های خون سه ماهه اول به حدود ۹۵٪ افزایش می‌یابد.

 

آیا سونوگرافی NT خطراتی دارد؟

خیر، سونوگرافی پشت گردن یک غربالگری کم‌خطر است.

بررسی‌های بیشتر

اگر نتایج غیرطبیعی باشد بررسی‌های بیشتر شامل موارد زیر است:

آمنیوسنتز و یا نمونه‌برداری از پرزهای جفتی

اکوکاردیوگرافی جنین

 

NT غیرطبیعی به چه معناست؟

غربالگری‌های NT فقط خطر ابتلای جنین به یک بیماری را نشان می‌دهند. اگر غربالگری شما غیرطبیعی باشد، پزشک شما می‌تواند از آزمایشی مانند نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) یا آمنیوسنتز (در اواخر بارداری) برای تشخیص بیماری استفاده کند.

نگران نباشید. صرفاً به این دلیل که نتایج غیر طبیعی باشد، به این معنی نیست که جنین مشکلی دارد. پزشک شما آزمایش‌های بیشتری انجام می‌دهد یا به دنبال نشانه‌های دیگری از مشکل در سونوگرافی یا آزمایش خون شما می‌گردد.

اندازه گیری نرمال شفافیت پشت گردن جنین چقدر است؟

میزان مایع در گردن جنین  با سن بارداری افزایش می‌یابد. سازمان‌های مختلف، حد آستانه‌های کمی متفاوتی دارند که در آنها آزمایش‌های اضافی را توصیه می‌کنند. این حد آستانه‌ها بر اساس NT و همچنین سن بارداری تعیین می‌شوند. در بیشتر بارداری‌ها، NT بالای ۳ میلی‌متر، بحث مشاوره ژنتیک و آزمایش‌های اضافی را مطرح می‌کند.

آیا سونوگرافی NT غیرطبیعی به این معنی است که نوزاد من سندرم داون دارد؟

خیر، اسکن شفافیت پشت گردن غیرطبیعی به این معنی نیست که جنین سندرم داون یا هر سندرم مادرزادی دیگری دارد. این ممکن است به این معنی باشد که جنین در معرض خطر بیشتری است یا احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری‌ها دارد.