ماموگرافی یک تصویربرداری پزشکی تخصصی است که از یک سیستم اشعه ایکس با دوز پایین برای دیدن داخل سینه ها استفاده می کند. ماموگرافی به تشخیص زودهنگام بیماری های پستان در زنان قبل از اینکه  علائم آنرا را تجربه کنند ، در زمانی که قابل درمان است کمک می کند.

اشعه ایکس به پزشکان در تشخیص و درمان شرایط بیماری کمک می کند و شما را در معرض دوز کمی از تابش یونیزه قرار می دهد تا تصاویری از داخل بدن تولید کند. اشعه ایکس قدیمی ترین و رایج ترین شکل تصویربرداری پزشکی است.

سه پیشرفت اخیر در ماموگرافی شامل ماموگرافی دیجیتال، تشخیص با کمک کامپیوتر و توموسنتز پستان است.

دو نوع ماموگرافی وجود دارد: ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی.

ماموگرافی غربالگری چیست؟

ماموگرافی غربالگری نوعی ماموگرافی است که معمولاً برای زنانی انجام می شود که هیچ علامت یا نشانه ای از سرطان سینه ندارند. ماموگرافی غربالگری منظم می تواند به کاهش تعداد مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در بین زنان ۴۰ تا ۷۴ ساله کمک کند.اهميت آن به این دلیل است که بوسيله آن ميتوان  سرطان سینه را زودتر تشخیص داد و درمان می تواند زودتر ، شاید قبل از گسترش آن شروع گردد.

اما غربالگری ماموگرافی نیز می تواند خطراتی داشته باشد. گاهی اوقات می توانند چیزی را پیدا کنند که غیر طبیعی به نظر می رسد اما سرطان نیست. این موضوع منجر به انجام آزمایشات بیشتر می شود و می تواند باعث اضطراب شما شود. گاهی اوقات ماموگرافی می تواند سرطان را در صورت وجود تشخیص ندهد. همچنین شما را در معرض تشعشعات قرار می دهد. شما باید با ارائه دهنده خود در مورد مزایا و معایب ماموگرافی صحبت کنید. با هم می توانید تصمیم بگیرید که چه زمانی و هر چند وقت یکبار ماموگرافی را انجام دهید.

ماموگرافی تشخیصی چیست؟

ماموگرافی تشخیصی برای افرادی انجام می شود که توده یا سایر علائم و نشانه های سرطان پستان را دارند. این علائم می تواند شامل درد سینه، ضخیم شدن پوست سینه، ترشح از نوک پستان یا تغییر در اندازه یا شکل سینه باشد. اما این علائم همچنین می تواند ناشی از یک بیماری پستانی  خوش خیم باشد (نه سرطان). ماموگرافی، همراه با سایر آزمایش‌ها، می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد آیا شما سرطان سینه ( پستان ) دارید یا خ

ماموگرافی دیجیتال چیست ؟

ماموگرافي ديجيتال که به آن ماموگرافی دیجیتال کامل میدانی (FFDM) نیز گفته می شود، یک سیستم ماموگرافی است که در آن فیلم اشعه ایکس با وسایل الکترونیکی جایگزین می شود و اشعه ایکس را به تصاویر ماموگرافی پستان تبدیل می کند. این سیستم‌ها شبیه به سیستم‌هایی هستند که در دوربین‌های دیجیتال یافت می‌شوند و کارایی آن‌ها باعث می‌شود تصاویر بهتری با دوز تشعشع کمتری داشته باشند. این تصاویر از پستان برای بررسی توسط رادیولوژیست و برای نگهداری طولانی مدت به کامپیوتر منتقل می شود. تجربه بیمار در حین ماموگرافی دیجیتال شبیه به ماموگرافی معمولی است.

برخي از مراکز تصويربرداري در ايران هنوز داراي سيستم هاي ماموگرافي هاي انالوگ و يا نسل اول ماموگرافي هاي ديجيتال ( CR ) که در ان از کاست استفاده ميشود هستند .  راديولوژي گلستان مفتخر است که از نسلهاي پيشرفته ماموگرافي ديجيتال ( DR ) که در ان از فلت پنل استفاده ميشود و تصاوير توسط work station  هاي مخصوص ماموگرافي  تفسير ميگردد استفاده مينمايد .

ماموگرافی توموسنتز پستان چیست ؟

ماموگرافی سه بعدی (۳-D) که توموسنتز دیجیتال پستان (DBT) نیز نامیده می‌شود، شکل پیشرفته تصویربرداری پستان است که در آن تصاویر متعددی از پستان از زوایای مختلف گرفته شده و بازسازی می‌شوند (سنتز سه بعدی ).

تصویربرداری سه بعدی پستان مشابه تصویربرداری توموگرافی کامپیوتری (CT) است که در آن مجموعه‌ای از “برش‌های” نازک در کنار هم قرار می‌گیرند تا یک بازسازی سه بعدی از بدن ایجاد کنند.

فواید توموسنتز سینه :

• تشخیص زودهنگام سرطان های کوچک سینه که ممکن است در ماموگرافی معمولی دیده نشوند
• بیوپسی های غیر ضروری یا آزمایش های اضافی کمتر
• احتمال بیشتر تشخیص تومورهای متعدد سینه
• تصاویر واضح تر از ناهنجاری ها در بافت متراکم پستان
• دقت بیشتر در تعیین اندازه، شکل و محل ناهنجاری های سینه

ماموگرافی چگونه انجام می شود؟

وقتی ماموگرافی انجام می دهید، جلوی دستگاه اشعه ایکس می ایستید. فردی که ماموگرافي  را می گیرد، سینه شما را بین دو صفحه پلاستیکی قرار می دهد. صفحات سینه شما را فشار می دهند و آن را صاف می کنند. این ممکن است ناراحت کننده باشد، اما به دریافت یک تصویر واضح کمک می کند.

هر دو سینه را از جلو و از پهلو عکسبرداری می کنند. سپس رادیولوژیست (پزشک با آموزش خاص) ماموگرافی را می خواند. پزشک برای علائم اولیه سرطان سینه یا سایر مشکلات، عکس اشعه ایکس را بررسی می کند. معمولاً در عرض چند هفته نتایج را دریافت خواهید کرد، اگرچه بستگی به کلینیک یا مطب پزشکی دارد که به آن مراجعه کرده اید. اگر نتایج شما نرمال نباشد، باید زودتر درمان را شروع کنید.

اگر ماموگرافی من طبیعی نباشد آیا معنای آن این است که من سرطان دارم؟

ماموگرافی غیرطبیعی همیشه به معنای وجود سرطان نیست. قبل از اینکه ارائه دهنده شما با اطمينان تشخيص دهد، باید ماموگرافی، آزمایشات یا معاینات اضافی انجام دهید. همچنین ممکن است به یک متخصص جراحي پستان  ارجاع داده شوید. اما لزوماً به این معنا نیست که سرطان دارید یا نیاز به جراحی دارید. شما می توانید به یکی از این پزشکان مراجعه کنید زیرا آنها در تشخیص مشکلات پستان متخصص تر هستند.

فواید و خطرات ماموگرافی چیست؟

فواید ماموگرافی

ماموگرافی غربالگری خطر مرگ ناشی از سرطان سینه را کاهش می دهد. برای تشخیص انواع سرطان سینه از جمله سرطان کارسینوم داخل  مجرای مهاجم (IDC) مفید است.

ماموگرافی غربالگری توانایی پزشک را در تشخیص تومورهای کوچک بهبود می بخشد. وقتی سرطان ها کوچک هستند، بیمار گزینه های درمانی بیشتری دارد.

استفاده از ماموگرافی غربالگری، تشخیص رشد بافت غیرطبیعی کوچک محدود به مجاری شیر در پستان را افزایش می دهد که کارسینوم مجرای درجا (DCIS) نامیده می شود.

پس از انجام ماموگرافي ( که با اشعه ايکس انجام ميگردد ) هیچ تشعشعی در بدن شما باقی نمی ماند.

اشعه ایکس معمولاً در محدوده تشخیصی معمولی در اين روش عوارض جانبی ندارد.

خطرات ماموگرافی

همیشه در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض تشعشعات احتمال سرطان به میزان کم وجود دارد. با این حال، با توجه به مقدار کمی پرتوهای مورد استفاده در تصویربرداری پزشکی، مزایای تشخیص دقیق بسیار بیشتر از خطرات مرتبط است.

ماموگرافی مثبت کاذب :  ۵ تا ۱۵ درصد از ماموگرافی های غربالگری به آزمایش های بیشتری مانند ماموگرافی اضافی یا سونوگرافی نیاز دارند. اکثر این آزمایشات طبیعی هستند. اگر یافته غیر طبیعی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به پیگیری یا بیوپسی باشد. در موارد مثبت کاذب  بیوپسی ها تایید می کنند که سرطان وجود ندارد.

اگر باردار هستید، همیشه باید به پزشک و تکنسین اشعه ایکس اطلاع دهید.