واقعیت این است که ماموگرافی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیص زودهنگام سرطان سینه است؛ بیماری‌ای که در مراحل اولیه به‌خوبی قابل درمان است، اما در صورت تأخیر، احتمال متاستاز و عوارض درمان افزایش می‌یابد.

در دهه‌ی اخیر، بررسی‌های آماری وزارت بهداشت نشان می‌دهد که تشخیص زودرس با ماموگرافی، تا ۹۰ درصد شانس درمان را بالا می‌برد.

در این مسیر، وجود مراکز تخصصی تصویربرداری با تجهیزات مدرن مانند مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان، اهمیت دوچندان دارد. این مرکز با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال تمام‌صفحه، پزشکان را در تشخیص دقیق‌ترین جزئیات بافتی یاری می‌دهد و بیماران را از نگرانی‌های ناشی از تشخیص اشتباه یا تأخیر نجات می‌دهد.

 

 

 

 مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان 

مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان از سال ۱۳۸۳ به مدیریت دکتر مرجان زارع (متخصص رادیولوژی) و دکتر عبدالرضا سجادیان (فوق تخصص رادیولوژی مداخله‌ای) فعالیت خود را آغاز کرده است. این مجموعه با تکیه بر دانش تخصصی و سابقه‌ی طولانی در حوزه‌ی تصویربرداری پستان، یکی از مراکز شاخص و مورد اعتماد بیماران در شیراز و جنوب کشور به‌شمار می‌رود.

تجهیزات مرکز مطابق با استانداردهای جهانی انتخاب شده‌اند؛ از جمله:

• Full‑Field Digital Mammography (FFDM): پیشرفته‌ترین فناوری برای تصویربرداری دقیق پستان با حداقل دوز اشعه و بیشترین وضوح جزئیات.
• Shear Wave Elastography: تکنولوژی نوین برای ارزیابی سفتی بافت سینه و تفکیک ضایعات خوش‌خیم از بدخیم.
• Digital Radiography (DDR): سیستم دیجیتال پرسرعت برای تصویربرداری عمومی و تخصصی با کاهش قابل‌توجه دوز تابش.

مرکز گلستان ، کلیه‌ی پروتکل‌های بین‌المللی سلامت زنان را رعایت می‌کند. محیطی آرام، ایمن و تحت نظارت کادر مجرب، تجربه‌ای متفاوت برای بیماران فراهم می‌سازد.

در سایت رسمی این مرکز، بخش‌های جداگانه‌ای برای خدمات ماموگرافی گلستان، تفسیر تصاویر سونوگرافی پستان و الاستوگرافی سینه طراحی شده تا بیماران بتوانند اطلاعات تخصصی و زمان‌بندی مراجعه خود را به‌صورت آنلاین دریافت کنند.

 

سونوگرافی شبانه‌روزی پاسداران – نوبت‌دهی سریع در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان

 

ماموگرافی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

ماموگرافی یکی از مهم‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از اشعه ایکس کم‌دوز، ساختار داخلی بافت پستان را نمایش می‌دهد. هدف اصلی آن، تشخیص زودهنگام ضایعات قبل از بروز علائم ظاهری مانند توده یا تغییر در پوست است.

در مرکز گلستان، از دستگاه ماموگرافی دیجیتال تمام‌صفحه استفاده می‌شود که تصویر هر دو سینه را با وضوح بالا و در چند زاویه مختلف ثبت می‌کند. این سیستم نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر، سرعت بیشتر، دقت بالاتر و تابش کمتر دارد.

فرآیند انجام ماموگرافی بسیار ساده است؛ بیمار در برابر دستگاه ایستاده، پستان به‌آرامی بین دو صفحه‌ی شفاف قرار گرفته و تصویری دقیق از بافت در چند ثانیه ثبت می‌شود. این فشردگی کوتاه‌مدت موجب وضوح تصویر می‌گردد و آسیبی به بافت وارد نمی‌کند.

در خانم‌های با بافت متراکم یا جوان‌تر، سونوگرافی پستان به‌عنوان مکمل انجام می‌شود تا دقت تشخیص افزایش یابد. ترکیب این روش‌ها در مرکز رادیولوژی گلستان باعث می‌شود ضایعات کوچک و پنهان نیز به‌راحتی شناسایی شوند.

ماموگرافی در این مرکز نه‌تنها دقیق و سریع، بلکه کاملاً ایمن، استاندارد و بدون درد معنادار است؛ تجربه‌ای که بیماران را به آرامش و اطمینان از سلامت خود می‌رساند.

 

انواع ماموگرافی و تفاوت آن‌ها

ماموگرافی‌ها بر اساس هدف و نوع تکنولوژی به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند و پزشک با توجه به شرایط بیمار مناسب‌ترین نوع را انتخاب می‌کند:

۱. ماموگرافی غربالگری (Screening Mammography):

این نوع برای خانم‌های بالای ۴۰ سال یا افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند توصیه می‌شود. هدف آن شناسایی تغییرات بسیار کوچک در بافت سینه است که هنوز توده‌ای ملموس ندارند.

۲. ماموگرافی تشخیصی (Diagnostic Mammography):

در مواردی که بیمار دارای علائمی مانند توده، درد، یا ترشح غیرطبیعی از نوک سینه باشد، پزشک از این نوع ماموگرافی برای بررسی نواحی مشکوک استفاده می‌کند. اغلب پس از غربالگری یا به‌عنوان مرحله‌ی دوم بررسی انجام می‌شود.

۳. ماموگرافی دیجیتال سه‌بعدی (Digital 3D Tomosynthesis):

در این روش، دستگاه تصاویر متعددی از زوایای مختلف سینه ثبت کرده و آن‌ها را به‌صورت لایه‌به‌لایه بازسازی می‌کند. این فناوری احتمال تشخیص زودهنگام تومورهای کوچک، به‌ویژه در سینه‌های متراکم را افزایش می‌دهد.

مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان از پیشرفته‌ترین سیستم‌های دیجیتال Full-Field Digital Mammography بهره می‌برد که امکان مقایسه‌ی خودکار تصاویر قبلی و فعلی بیماران را فراهم می‌سازد تا تغییرات بافتی حتی در حد میلی‌متر به‌وضوح قابل تشخیص باشند.

 

 

 

چگونه تصاویر ماموگرافی تفسیر می‌شوند؟

پس از تصویربرداری، تصاویر توسط متخصص رادیولوژی پستان بررسی و بر اساس استاندارد جهانی BI-RADS (Breast Imaging Reporting and Data System) گزارش می‌شوند. هدف از این سیستم، یکپارچه‌سازی نحوه‌ی توصیف یافته‌ها و تعیین میزان احتمال بدخیمی است.

رادیولوژیست جزئیات تصویر را از نظر تراکم بافت، وجود توده، میکروکلسیفیکاسیون (کلسیم‌های ریز) یا هرگونه تغییر مشکوک در پوست و نوک سینه ارزیابی می‌کند. سپس نتیجه‌ی نهایی را در قالب دسته‌بندی BI-RADS اعلام می‌کند که زبان مشترک میان پزشکان و مراکز درمانی است.

نمره BI-RADS از ۰ تا ۶ به چه معناست؟

• BI-RADS 0: نیاز به بررسی تکمیلی (معمولاً سونوگرافی یا تصاویر بیشتر).
• BI-RADS 1 و ۲: طبیعی یا تغییرات خوش‌خیم.
• BI-RADS 3: احتمال ضایعه‌ی خوش‌خیم وجود دارد؛ پیگیری ۶ ماهه توصیه می‌شود.
• BI-RADS 4: ضایعه مشکوک به بدخیمی؛ نیاز به نمونه‌برداری.
• BI-RADS 5: احتمال بالای سرطان پستان (بیش از ۹۵٪).
• BI-RADS 6: سرطان تأیید شده (بر اساس نمونه‌برداری).

در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان بیماران می‌توانند گزارش خود را به‌صورت توضیحی و قابل فهم برای عموم دریافت کنند و در صورت نیاز، از بخش تفسیر تخصصی تصاویر ماموگرافی گلستان برای بررسی دقیق‌تر استفاده نمایند.

 

 

علائم و نشانه‌های هشداردهنده پستان که باید جدی بگیرید

هر خانمی باید با علائم هشداردهنده‌ای که می‌تواند نشانه‌ی سرطان یا تغییرات غیربرخورده‌ی پستان باشد آشنا شود. مهم‌ترین این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• وجود یا لمس توده در سینه یا زیر بغل
• تغییر در اندازه یا شکل یک سینه نسبت به دیگری
• فرورفتگی یا تغییر در پوست سینه و نوک آن
• ترشح غیرطبیعی (به‌ویژه خونی یا آبکی) از نوک سینه
• درد موضعی مداوم یا قرمزی و تورم پوست

در صورت مشاهده‌ی هر یک از این علائم، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مرکز تصویربرداری تخصصی مانند مرکز گلستان مراجعه کنید تا با انجام ماموگرافی و سونوگرافی تکمیلی، علت دقیق مشخص و در صورت نیاز درمان زودهنگام آغاز شود.

 

 

نکات مهم قبل از انجام ماموگرافی

آماده‌سازی صحیح پیش از ماموگرافی بر کیفیت تصویر اثر مستقیم دارد. توصیه می‌شود:

• بهترین زمان انجام ماموگرافی در بانوان یک هفته پس از پایان قاعدگی است، زمانی که بافت سینه نرم‌تر است.
• از استفاده از اسپری، دئودورانت، پودر یا لوسیون در ناحیه زیر بغل و سینه در روز انجام ماموگرافی خودداری کنید، زیرا ممکن است در تصویر ظاهری مشابه کلسیفیکاسیون ایجاد کنند.
• در صورت بارداری، شیردهی یا هرگونه جراحی قبلی پستان، حتماً پزشک یا تکنسین مرکز را مطلع کنید.
• تصاویر قبلی ماموگرافی یا سونوگرافی خود را همراه داشته باشید تا پزشک بتواند تغییرات احتمالی را دقیق‌تر مقایسه کند.

در مرکز گلستان تمامی مراحل با رعایت حریم خصوصی، دقت بالا و تحت نظارت پزشکان متخصص انجام می‌شود.

 

 

 

آیا ماموگرافی دردناک یا خطرناک است؟

در حین انجام ماموگرافی، لازم است سینه برای چند ثانیه بین صفحات دستگاه فشرده شود تا تصویر واضحی به‌دست آید. ممکن است این حالت کمی ناراحت‌کننده باشد، اما کاملاً کوتاه و بدون آسیب به بافت سینه است.

دستگاه‌های دیجیتال پیشرفته در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان امکان تنظیم دقیق میزان فشار و مقدار اشعه را دارند تا بیمار کمترین احساس ناراحتی و بیشترین کیفیت تصویر را تجربه کند. دوز اشعه‌ی مورد استفاده بسیار پایین‌تر از حد مجاز جهانی است و هیچ خطر درازمدتی برای سلامتی ندارد.

به همین دلیل، ماموگرافی در مرکز گلستان روشی بی‌خطر، سریع و دقیق برای اطمینان از سلامت پستان خانم‌ها محسوب می‌شود.

 

ضرورت ترکیب ماموگرافی با سونوگرافی و الاستوگرافی

در خانم‌های جوان و به‌ویژه افرادی که بافت پستان متراکم‌تری دارند، گاهی ماموگرافی به‌تنهایی قادر به شناسایی تمام ضایعات نیست. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند سونوگرافی پستان به‌عنوان مکمل ماموگرافی انجام شود تا نواحی متراکم به‌صورت دقیق‌تر بررسی گردند.

در کنار این دو روش، فناوری پیشرفته‌ی Shear Wave Elastography یا الاستوگرافی امواج برشی، به‌عنوان گام سوم تشخیصی وارد عمل می‌شود. این تکنیک میزان سفتی بافت سینه را اندازه‌گیری کرده و کمک می‌کند پزشک بین ضایعات خوش‌خیم (نرم‌تر) و ضایعات بدخیم (سفت‌تر) تمایز قائل شود.

در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان، با فراهم بودن هر سه تکنولوژی ماموگرافی دیجیتال، سونوگرافی و الاستوگرافی، بیماران می‌توانند در یک جلسه‌ی کوتاه تمامی بررسی‌های لازم را انجام دهند. این مزیت موجب صرفه‌جویی در زمان و افزایش دقت تشخیص نهایی پزشک می‌شود و پرونده تصویری بیمار نیز به‌صورت دیجیتال ذخیره و قابل مقایسه در مراجعات بعدی خواهد بود.

 

سونوگرافی شکم و لگن: مراحل انجام، آمادگی قبل از سونوگرافی و تفسیر نتایج

 

خطاها و محدودیت‌های ماموگرافی

اگرچه ماموگرافی یکی از مؤثرترین ابزارهای غربالگری سرطان پستان است، اما محدودیت‌هایی هم دارد. در خانم‌هایی با بافت متراکم سینه، اشعه ایکس به سختی از بافت عبور کرده و ممکن است برخی ضایعات پنهان بمانند. وجود پروتز سینه نیز می‌تواند دقت تصویر را کاهش دهد.

عوامل دیگری مانند حرکت بدن بیمار حین تصویربرداری، نصب نادرست پستان یا سطح پایین همکاری فرد، باعث تار شدن تصویر و خطای تشخیص می‌شود. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است درخواست تکرار تصویر یا استفاده از MRI پستان را مطرح کند تا جزئیات بیشتری از بافت ارزیابی شود.

در مرکز گلستان، تمام مراحل تصویربرداری تحت نظارت مستقیم متخصصان انجام می‌شود تا احتمال خطا و نیاز به تکرار به حداقل برسد.

 

توصیه‌های مراقبتی و پیگیری پس از ماموگرافی

پس از انجام ماموگرافی، در صورتی که وجود ضایعه یا ناحیه مشکوک گزارش شود، پزشک معمولاً انجام یک یا چند مورد از اقدامات زیر را توصیه می‌کند:

• سونوگرافی هدفمند یا بیوپسی سوزنی برای بررسی بافتی ضایعه
• پیگیری تصویری سه‌ماهه یا شش‌ماهه برای مقایسه تغییرات احتمالی
• در صورت تائید ضایعه، ارجاع به متخصص جراحی پستان برای تصمیم نهایی درمان

برای زنان بالای ۴۰ سال، انجام ماموگرافی سالیانه بهترین روش پیشگیری از تشخیص دیرهنگام سرطان است. همچنین مرکز گلستان با ارائه‌ی برنامه‌ی پایش دوره‌ای سلامت پستان، امکان ارزیابی منظم و ثبت الکترونیکی سوابق بیمار را فراهم کرده است تا پزشک در هر زمان بتواند روند تغییرات را بررسی کند.

 

بر اساس دیدگاه دکتر مرجان زارع و دکتر عبدالرضا سجادیان، پیشگیری همیشه آسان‌تر و مؤثرتر از درمان است. انجام ماموگرافی دقیق و به‌موقع نه‌تنها می‌تواند جان بیمار را نجات دهد، بلکه روند درمان را ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌کند.

به گفته‌ی این متخصصان، ترکیب فناوری‌های نوین مانند الاستوگرافی پستان و ماموگرافی دیجیتال در مرکز گلستان، استاندارد تازه‌ای از غربال‌گری سرطان سینه را در اختیار بانوان قرار داده است.

 

سوالات متداول (FAQ)

۱. هر چند وقت یک‌بار باید ماموگرافی انجام داد؟

برای خانم‌های بالای ۴۰ سال، توصیه می‌شود سالی یک‌بار ماموگرافی انجام شود. در زنان با سابقه خانوادگی سرطان پستان، ممکن است فواصل کوتاه‌تر (۶ تا ۱۲ ماه) پیشنهاد شود.

۲. آیا در دوران شیردهی امکان ماموگرافی وجود دارد؟

در دوران شیردهی معمولاً سینه پر از غدد شیری است و دید تصویر کاهش می‌یابد؛ با این حال، در صورت وجود توده یا علامت بالینی، پزشک می‌تواند ماموگرافی را با دوز پایین و رعایت ایمنی کامل انجام دهد.

۳. تفاوت ماموگرافی با سونوگرافی سینه چیست؟

ماموگرافی از اشعه ایکس برای دیدن تغییرات در چربی و تراکم بافت سینه استفاده می‌کند، در حالی که سونوگرافی از امواج صوتی بهره می‌برد و برای بررسی ضایعات متراکم یا کیست‌ها کاربرد بیشتری دارد.

۴. آیا انجام ماموگرافی در خانم‌های جوان ضروری است؟

زنان زیر ۴۰ سال که سابقه خانوادگی سرطان دارند یا دارای علائم مشکوک هستند، باید طبق نظر پزشک از ماموگرافی و سونوگرافی استفاده کنند.

۵. نتایج BI-RADS چه معنایی دارند؟

این سیستم گزارش جهانی است که شدت یافته‌های ماموگرافی را از ۰ تا ۶ درجه‌بندی می‌کند (از طبیعی تا سرطان تأییدشده).

۶. دوز اشعه در ماموگرافی چقدر است؟

دوز اشعه بسیار پایین‌تر از حد مجاز جهانی است و خطری برای سلامت بیمار ایجاد نمی‌کند.

۷. آیا می‌توان هر دو روش (ماموگرافی + الاستوگرافی) را در مرکز گلستان هم‌زمان انجام داد؟

بله، در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی گلستان هر دو روش به همراه سونوگرافی معمولی، در یک جلسه‌ی واحد و با هماهنگی کامل پزشکان متخصص انجام می‌شود تا گزارش نهایی در کوتاه‌ترین زمان به بیمار تحویل داده شود.