سرطان پستان یکی از شایعترین سرطان ها در میان زنان به شمار می آید. انجمن های گوناگون علمی در جهان روش های مختلفی را برای غربالگری سرطان پستان پیشنهاد کرده اند.غربالگری یعنی انجام بررسی های دوره ای در افراد بدون علامت بالینی برای شناخت و تشخیص زودهنگام بیماری ها.سرطان پستان سالها زودتر از زمانیکه با معاینه بالینی قابل تشخیص باشد توسط ماموگرافی شناخته شده و با درمان بسیار سبک تر حتی بدون نیاز به جراحی های وسیع برداشتن. کل پستان (mastactomy)و رادیوتراپی های وسیع به صورت کامل درمان می گردد.

تشخیص زودهنگام سرطان باعث می شود که طول عمر بیمار افزایش پیدا کند و از یک سرطان پیشرفته نجات پیدا کند.

زمان مناسب غربالگری سرطان پستان

انجمن سرطان آمریکا که یکی از معتبرترین انجمن های پزشکی دنیا است پیشنهاد نموده که زمان مناسب غربالگری سرطان پستان برای خانم های با ریسک متوسط( یعنی افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان پستان ندارند و یا موتاسیون ژنتیک خاصی که موجب افزایش رسک سرطان پستان میگردد در ایشان شناخته نشده است )و قبل از سن سی سالگی رادیوتراپی در ناحیه قفصه صدری نداشته اند ،

 در دوره سنی بین چهل تا چهل و چهار ساله میتوانند هر سال ماموگرافی انجام دهند. بهترین روش و تنها ترین روش غربالگری سرطان پستان، ماموگرافی می باشد و در این بازه سنی بهتر است خانم ها هر سال یک مرتبه ماموگرافی را انجام دهند.

 زنان با سنین جهل و پنج تا پنجاه و چهار  سال انجام ماموگرافی هر ساله را واجب میداند

زنان بالای پنجاه و پنج سال می توان هر دو سال یکبار این غربالگریرا  انجام دهند، هر چند اگر شخصی تمایل داشته باشد ، ماموگرافی سالانه تکرار شود بهتر خواهد بود.

ماموگرافی و انواع آن چیست؟

با استفاده از دستگاه ماموگرافی اشعه X با دوز پایین  به پستان وارد میشود و با عبور اشعه از نسج پستان تصویری از آن بر بروی صفحات دیجیتال تشکیل میشود . در ماموگرافی استاندارد برای غربالگری هر پستان از دو جهت عکس برداری میشود تا دقت بررسی افزایش یابد. بنابراین در یک ست ماموگرافی شما چهار تصویر از دو پستان خواهید داشت .

ماموگرافی آنالوگ

در گذشته ماموگرافی از طریق آنالوگ و فیلم انجام می شد،و تصاویر بر روی فیلم ها بررسی می شدند. این روش با محدودیت هایی همراه بود. در روش های قدیمی میزان اشعه بالاتر و دقت تشخیصی پایین تر بودند و پزشک رادیولوژیست محدودیت بیشتری داشت و تنها می توانست تصاویر را از روی فیلم ها ( کلیشه ها ) بررسی کند.

ماموگرافی دیجیتال

امروزه با استفاده از دستگاه های دیجیتال می توان تصاویر را با دقت بالاتر روی مانیتور ها بررسی نمود و به اندازه داخواه تصاویر را بزرگ نمود یا کنتراست انها را تغییر داد تا بتوان به صورت دقیق تر بررسی کرد و  در نهایت سرطان ها را در مراحل ابتدایی تر تشخیص داد.ماموگرافی سه بعدی یا توموسنتز روشی جدیدی برای افزایش دقت تشخیصی سرطان پستان می باشد.

رادیولوژی گلستان مفتخر است که  یکی از جدیدترین دستگاههای ماموگرافی دیجیتال با دقت بالا را در خدمت بیماران محترم و جامعه پزشکی قرار میدهد.

اما  انجام ماموگرافی به عنوان غربالگری تا چه سنی باید ادامه یابد؟

توصیه اکثر انجمنهای علمی معتبر جهانی بر این است که  انجام ماموگرافی تا زمانی که فرد توانایی انجام این نوع غربالگری را دارد و نیز امید به زندگی حداقل  ۱۰ سال و بیشتر برای وی پیش بینی میشود بهتر است ادامه یابد . این سن گاهی ممکن است در برخی افراد ۷۵ و در برخی دیگر ۸۵ سال باشد . ملاک ، توانایی بیمار برای انجام ماموگرافی و نیز امید به زندگی بیش از ده سال است.

آیا میزان اشعه ماموگرافی ضرر دارد؟

نگرانی که اکثریت زنان دارند در مورد میزان اشعه ماموگرافی می باشد. بایستی بدانید که میزان اشعه ای که در یک مجموعه استاندارد ماموگرافی به بدن فرد تابیده می شود معادل چهار دهم ( ۰٫۴ ) میلی سیورت می باشد، بدین صورت که چهار عکس از بیمار گرفته می شود و این میزان اشعه به بدن او می رسد.

برای آنکه میزان اشعه را درک نمایید بایستی بدانید که این اشعه به صورت عادی در زندگانی همه ما وجود دارد و در طول یکسال در یک شهری که در سطح دریا باشد به اندازه سه میلی سیورت اشعه در زندگی معمولی به بدن هر فردی وارد می شود و اگر محل سکونت شما در ارتفاعات باشد این میزان اشعه چهار تا پنج میلی سیورت خواهد بود. در حالی که اشعه ماموگرافی معادل چهار دهم می باشد. به عبارتی بین هشت تا ده نوبت ماموگرافی میزان اشعه ای معادل یکسال زندگی معمولی به بدن وارد میکند  از این رو اثرات مثبت انجام ماموگرافی بسیار بیشتر از اثرات منفی اشعه ان می باشد.

میزان اشعه ماموگرافی بسیار کمتر از اشعه روشهای دیگر تصویر برداری است . بدین ترتیب که مثلا سی تی اسکن ساده ریه هفت میلی سیورت، سی تی اسکن شکم و لگن با ماده حاجب  بیست میلی سیورت اشعه وارد می کند و در مقایسه با ماموگرافی ملاحظه می نمایید که اشعه ماموگرافی ( ۰٫۴ میلی سیورت ) بسیار ناچیز است.

ماموگرافی در دختران جوان

ماموگرافی در دختران جوان توصیه نمی شود زیرا بافت غددی سینه افراد جوان متراکم بوده و دقت تصویر برداری کاهش می یابد و نیز با توجه به شیوع کمتر سرطان در دختران جوان، توصیه نمیشود که جوانان این روش تشخیصی را انجام دهند.

ارزیابی پستان توسط شخص

انجام معاینه پستان توسط خود شخص در افراد با ریسک متوسط توصیه نمی شود زیرا تحقیقات نشان داده است که انجام چنین معاینات دوره ای مرتب موجب افزایش تشخیص سرطان پستان نمی  شود .اما خانم ها باید هر از چند گاهی پستان خود را مشاهده نمایندو نسبت به تغییرات آنها آگاه باشند، هر نوع فرورفتگی و تغییر شکل مهم است . با فشار ملایم می توانید هر سفتی غیر عادی را حس کنید و با فشار عمیق تر لایه های عمیق تر را چک نموده و اطراف نوک سینه و رنگ پوست را بررسی کنید.

پس از چندین بار معاینه به تدریج با سفتی طبیعی بافتهای پستان خود اشنا میشوید و به این ترتیب اگر سفتی غیرعادی و جدیدی لمس کردید میتوانید برای اطمینان خاطر به پزشک مراجعه کنید .

در صورتی که با ترشح از نوک سینه مواجه بودید مخصوصا در زمان های که ترشح به صورت خون است حتما به پزشک مراجعه نمایید.

ماموگرافی پس از لیفت سینه(ماموپلاستی)

یکی از سوالات شایع در بین افرادی که جراحی زیبایی پستان یا به عبارتی لیفت سینه را انجام داده اند این است که آیا انجام ماموگرافی پس از این جراحی امکان دارد و به تشخیص بیماری می تواند کمک نمایید. پس از جراحی زیبایی پستان امکان انجام ماموگرافی وجود دارد هر چند به دلیل تغییر بافتی و اسکار جراحی که وجود دارد تفسیر ان کمی پیچیده می گردد.

ماموگرافی پس از جراحی برداشتن توده سرطانی (لامپکتومی)

گاهی اوقات در سرطان پستان، سینه به طور کامل برداشته نمیشود و در حین جراحی فقط توده خارج میگردد (لامپکتومی). اغلب پس از این جراحی رادیوتراپی انجام می شود. این نوع درمان ها منجر به تغییر بافت و پوست پستان می گردد.

پس از جراحی لامپکتومی انجام ماموگرافی مطابق قبل انجام میگیرد و محدودیتی برای انجام وجود ندارد. در هر زمانی در صورت لزوم میتوان از سایر روش های تشخیصی و تصویربرداری های همچون سونوگرافی و MRI استفاده کرد. این روشها مکمل یکدیگر هستند و جایگزین یکدیگر نمیباشند و هر کدام استفاده خاص خود را دارا می باشند.

بهترین زمان جهت انجام ماموگرافی

اگر در سنین قبل از یايسگی هستید انجام ماموگرافی در روزهای آخر دورا قاعدگی توصیه میشود و در صورتیکه در دوران یايسگی هستید محدودیت زمانی برای انجام ایت تست وجود ندارد.

آیادقت تشخیص ماموگرافی صددرصد است ؟

دقت تشخیص ماموگرافی صددرصد نیست و هرچه نسج پستان تراکم بالاتری داشته باشد از دقت آن کاسته میشود .

با وجود برخی محدودیت ها ، هنوز ماموگرافی  بهترین ابزار برای تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه است.

ز