سونوگرافی جنین

مطمئن ترین و متداول ترین روش تصویر برداری در دوران بارداری سونوگرافی است .

انواع سونوگرافی جنین :

سونوگرافی قبل از هفته 11

این سونوگرافی معمولا برای مواردی چون تایید بارداری داخل رحمی ، کنترل تشکیل بافت جنینی و حیات ان ( ضربان قلب ) و خونریزی های پشت لایه های ساک حاملگی درخواست میگردد .
اولین علامت بارداری در سونوگرافی ساک حامگی است ( یک کیسه کوچک در حد چند میلیمتر حاوی مایع )
ساک حاملگی از حدودا 5 تا 6 هفته پس از اولین روز اخرین قاعدگی ( 3 تا 4 هفته پس از تخمک گذاری و لقاح) دیده میشود .
بافت جنینی و ضربان قلب بین 6 تا 7 هفته پس از اولین روز اخرین قاعدگی ( 4 تا 5 هفته پس از تخمک گذاری و لقاح ) دیده میشود .
نکته : در صورتیکه سونوگرافی به روش واژینال باشد ، و نیز بسته به دقت دستگاه سونوگرافی و پزشک انجام دهنده این زمان میتواند یک هفته زودتر نیز باشد .

سونوگرافی بین هفته 11 تا 13 ( غربالگری مرحله اول در سونوگرافی )

در این زمان ضمن بررسی رشد و سلامت اناتومیک بدن جنین ، احتمال سندرم داون ( تریزومی 21 ) و چند مورد مشابه ( تریزومی 18 و 13 ) با اندازه گیری ضخامت مایع پشت گردن (NT ) و کنترل استخوان بینی ( NB ) پیش بینی میشود .
مهمترین پارامتر رشد جنین در این سن ، طول بدن از سر تا باسن ( CRL ) است .
کنترل اناتومیک بدن جنین در مورد برخی از ساختمانهای خاص در نواحی جمجمه ، ستون فقرات ، اندامها و شکم و لگن میباشد .
دقت این سونوگرافی به تنهایی برای پیش بینی سندرم داون 70 تا 80 درصد است .
معمولا در کنار این سونوگرافی ازمایش های خاص خونی از مادر در دو مرحله ، یکی همزمان با سونوگرافی NT و دیگری در هفته 16 انجام میشود ( کواد مارکر -- quad marker ) و این دقت را به 90 تا 94 درصد میرساند .
بیماران با ریسک بالا برای بررسی های بیشتر کاندید میشوند .
روش قطعی تشخیص سندرم داون ، امنیوسنتز یا نمونه برداری از جفت ( CVS ) است .

سونوگرافی بین هفته 18 تا 23 ( غربالگری مرحله دوم در سونوگرافی )

در این زمان ضمن بررسی رشد و سلامت اناتومیک بدن جنین ، جستجو برای نشانه هایی از سندرم داون انجام می گیرد.
این نشانه ها را soft marker می نامند .
ازجمله این نشانه ها میتوان به کیست های کوروئید پلکسوس داخل مغز ( choroid plexus cysts) ، کانون اکوژن داخل قلب ( echogenic focus ) ، اتساع لگنچه کلیه ها ( pyelectasis ) ، روده اکوژن ( echogenic bowel ) یافته هایی در انگشتان دست و پا ( clinodactyly and sandal gap ) ، و شریان نافی منفرد ( single umbilical artery ) اشاره کرد . نیز کنترل اناتومیک بدن جنین با اندازه گیریهای دقیق و جزئیات بیشتری در جمجمه ، قلب ، شکم ، ستون فقرات و اندامها انجام میگیرد و علاوه بر جستجوی نشانه هایی از سندرم داون ، بسیاری از ناهنجاریهای دیگر تکاملی نیز مورد بررسی قرار میگیرند .

سونوگرافی های کنترل رشد

بعد از سونوگرافی های غربالگری مرحله اول و دوم تا پایان بارداری ، سونوگرافی های جنین اکثرا به منظور کنترل پارامترها و منحنی های رشد انجام می گیرد .

سونوگرافی داپلر رنگی

سونوگرافی داپلر در حقیقت برای بررسی عروق بدن میباشد (مثل عروق گردن ، دست و پا ، کلیه ، بیضه ، کبد و بررسی خونرسانی توده های بدن ) و اختصاص به حاملگی ندارد . در بارداری این روش برای بررسی عروق رحم ، جفت ، بند ناف و عروق بدن جنین و بیشتر در موارد زیر انجام میگیرد : اختلال رشد جنین جهت بررسی خونرسانی جفت و جنین به عنوان یکی از عوامل احتمالی اختلال رشد ، غربالگری ها برای پیش بینی احتمال مسمومیت حاملگی ، بررسی چسبندگی های غیر عادی جفت به دیواره رحم ( accreta ) اکوکاردیوگرافی قلب جنین برای بررسی ناهنجاریهای قلبی

سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل

این سونوگرافی جهت بررسی دیسترس ( زجر ) جنینی استفاده میگردد در این روش چند پارامتر نظیر تحرک ، تنفس ، تونسیته عضلات جنین و میزان مایع امنیوتیک بررسی میگردد و به هر کدام امتیازی تعلق میگیرد و در مجموع در صورتی که جنین امتیاز لازم را کسب نکند با توجه به مجموعه شرایط راجع به ادامه یا ختم بارداری تصمیم گیری مینمایند .
بررسی چسبندگی های غیر عادی جفت به دیواره رحم ( accreta ) اکوکاردیوگرافی قلب جنین برای بررسی ناهنجاریهای قلبی

متون تکمیلی برای کل سونوگرافیهای بارداری

انجام سونوگرافی در دوران جنینی در حد نیاز محدودیتی ندارد ولی شرط احتیاط ان است که در از انجام بی مورد ان خودداری کنیم .

سلامتی جنین یک فرایند تدریجی است .

در هر زمان بخشی از پارامتر های سلامتی جنین قابل بررسی است

اکنون پروتکل هایی برای این بررسی وجود دارد

بیشترین پروتکل مورد استفاده ، مربوط به FMF ( Fetal medicine foundation ) میباشد که شامل غربالگری مرحله اول ( NT ) بین هفته 11 تا 13 و سپس غربالگری مرحله دوم ( anomaly scan ) بین هفته 18 تا 23 است . سونوگرافی سه بعدی- چهار بعدی میتواند به عنوان ابزار کمکی برای سونوگرافیستی که تجربه کافی در این زمینه دارد چه در غربالگریها و چه هفته های بالاتر به شمار اید ولی ضروری نیست و بیشتر از نظر تصویر سه بعدی صورت و بدن جنین و ارتباط عاطفی پدر و مادر با جنین موثر است .
در مورد تعیین جنسیت به عنوان یک اصل کلی اواخر ماه چهارم زمان مناسبتری میباشد . هر چند تعیین جنسیت قبل از این زمان نیز قابل انجام است لیکن در صد خطا افزایش می یابد . و نهایتا اینکه موقعیت قرارگیری جنین نیز در مشاهده قسمتهای مختلف بدن از جمله صورت و اندام جنسی تاثیر میگذارد .
رادیولوژی گلستان مفتخر است که دقت در مراحل بررسی سلامتی جنین را سرلوحه کار خود قرار میدهد و از پیشرفته ترین و جدیدترین دستگاه های سونوگرافی استفاده می نماید .